วันนี้ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆมาครับ เด็กประถมหัดคิดแบบวิทย์โดยพยายามอธิบายมายากล ได้เริ่มเรียนเรื่องแม่เหล็ก ประถมต้นได้รับแจกแม่เหล็กให้ไปสำรวจสิ่งต่างๆในห้องว่าสิ่งใดดูดกับแม่เหล็กบ้าง ประถมปลายหัดทำตะปูให้เป็นแม่เหล็ก เด็กอนุบาลสามได้สังเกตการจมการลอย และการรับน้ำหนักลูกแก้วของแพฟอยล์อลูมิเนียม

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมต่างๆอยู่ที่นี่นะครับ กิจกรรมประถมคราวที่แล้วเรื่อง “สร้างของเล่นจากแรงลอยตัว (CARTESIAN DIVER) กิจกรรมแรงลอยตัวอนุบาล” ครับ รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กประถมได้ดูมายากลเหล่านี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลังนะครับ ไว้ดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อนครับ อันแรกคือกลกัดเหรียญ:

อันนี้คือเสกของเข้าขวด:

และอันสุดท้ายคือเสกน้ำให้เป็นน้ำแข็งครับ:

กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ครับ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ

จากนั้นผมก็เอาตะปูที่ติดกับแม่เหล็กแขวนกับด้าย ให้สังเกตว่ามันชี้ไปทิศทางเดิมตลอด

ถ้าถอดแม่เหล็กออก ตะปูจะชี้สะเปะสะปะไม่เป็นทิศทางเดิมครับ ผมให้เด็กๆประถมต้นไปคิดว่าทำไมมันถึงเป็นอย่างนั้นได้ คิดไม่ออกไม่เป็นไรแต่ให้หัดสงสัยไว้ก่อน

เด็กประถมปลายได้เห็นเข็มทิศลอยน้ำอย่างนี้ด้วยครับ เด็กประถมปลายพอรู้กันอยู่แล้วว่าโลกมีขั้วแม่เหล็ก ผมเสริมว่าขั้วแม่เหล็กของโลกไม่อยู่ที่เดียวกันกับขั้วโลกเหนือ-ใต้ที่เป็นแกนหมุนของโลก แต่ทำมุมเอียงต่างกันออกมานิดหน่อย ประมาณ 11 องศา

ผมแจกแม่เหล็กเล็กๆให้เด็กประถมต้นไปสำรวจสิ่งต่างๆในโรงเรียนว่าแม่เหล็กดูดอะไรบ้าง เด็กๆชอบกิจกรรมนี้กันดีครับ

สำหรับเด็กประถมปลาย ผมให้สังเกตว่าถ้าเราเอาตะปูเหล็กมาถูๆกับแม่เหล็ก สักพักตะปูจะกลายเป็นแม่เหล็กไปด้วย แต่ถ้าเราทำตะปูตกกระแทกอะไรแรงๆมันจะเลิกเป็นแม่เหล็ก แล้วผมก็แจกแม่เหล็ก ตะปู คลิปหนีบกระดาษให้เด็กๆไปขัดตะปูให้เป็นแม่เหล็กครับ

สำหรับเด็กอนุบาลสาม ผมทำกิจกรรมเรื่องของจมของลอยให้เด็กๆสังเกตและทายว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้างครับ ให้เด็กๆสังเกตการจมการลอยของลูกแก้ว ขวดโหลแก้วเปิด ขวดโหลแก้วปิดในน้ำ ให้เด็กๆเดาว่าต้องใส่น้ำหรือลูกแก้วเข้าไปในโหลปิดเท่าไรให้มันลอยปริ่มๆน้ำ

ต่อมาผมพับฟอยล์อลูมิเนียมให้เป็นรูปเรือท้องแบนหรือแพแบบมีขอบสูงขึ้นมาแล้วให้เด็กๆเวียนกันเข้ามาหยอดลูกแก้วทีละสองลูก บอกเด็กๆว่าให้วางลูกแก้วทั่วๆอย่าให้เอียงไปทางใดทางหนึ่งครับ เด็กๆยิ่งตื่นเต้นกันเพราะวางลูกจนลูกแก้วหมด 97 ลูกแล้วก็ยังไม่จบ เราเอาของอื่นๆมาวางได้อีกเยอะกว่าจะจมครับ เด็กๆได้หัดนับลูกแก้วกันด้วยครับ

ผมฝากเด็กๆให้ไปสังเกตสิ่งต่างๆที่บ้านด้วยครับว่าอะไรลอยอะไรจมน้ำกันบ้าง 

อังคารที่ผ่านมาผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆมาครับ เด็กประถมได้หัดเป็นนักวิทยาศาสตร์โดยพยายามอธิบายมายากลและหัดประดิษฐ์ของเล่นนักดำน้ำ (Cartesian Diver) เด็กอนุบาลสามได้หัดสังเกตการลอยตัวของลูกปิงปอง ลูกแก้ว ขวดโหลเปิดและปิด และเล่นเกมใส่ลูกแก้วบนแพที่ทำจากฟอยล์อลูมิเนียมว่าต้องใช้กี่ลูกถึงจะทำให้แพจม

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมต่างๆอยู่ที่นี่นะครับ กิจกรรมประถมคราวที่แล้วเรื่อง “แรงลอยตัว (ต่อ) ท่อกระดาษจอมพลัง” ครับ รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กประถมได้ดูมายากลเหล่านี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลังนะครับ ไว้ดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อนครับ อันแรกเอาช่อกุหลาบสอดผ่านหน้าอกครับ:

อีกอันคือหนีออกจากรถที่ถูกบดทับ:

กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ครับ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ

หลังจากเด็กๆได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องแรงลอยตัวในสัปดาห์ที่ผ่านๆมา วันนี้เราหัดประดิษฐ์ของเล่นจากแรงลอยตัวที่เรียกว่า  “นักดำน้ำ” หรือ Cartesian Diver กันครับ 

เราอาศัยหลักการที่ว่าแรงลอยตัวที่พยุงสิ่งที่จุ่มอยู่ในน้ำเท่ากับน้ำหนักของน้ำที่ถูกแทนที่ ถ้าเปลี่ยนปริมาตรที่น้ำถูกแทนที่ แรงลอยตัวก็จะเปลี่ยน ของเล่นนี้มีก้อนอากาศอยู่ข้างใน ถ้าบีบขวดให้ความดันข้างในเพิ่มขึ้น ก้อนอากาศจะเล็กลง ทำให้ปริมาตรน้ำที่ถูกอากาศแทนที่มีขนาดเล็กลง ทำให้แรงลอยตัวลดลง ของเล่นจึงจมน้ำ เมื่อเลิกบีบขวด ความดันข้างในลดลง ก้อนอากาศใหญ่ขึ้น ทำให้ปริมาตรน้ำที่ถูกแทนที่มากขึ้น ทำให้แรงลอยตัวมากขึ้น ของเล่นจึงลอยน้ำ

วิธีทำเป็นดังนี้ครับ:

ผมเคยทำแบบอื่นๆดังในคลิปเหล่านี้ด้วยครับ:

สำหรับเด็กอนุบาลสาม ผมทำกิจกรรมเรื่องของจมของลอยให้เด็กๆสังเกตและทายว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้างครับ ให้เด็กๆสังเกตการจมการลอยของลูกปิงปอง ลูกแก้ว ขวดโหลแก้วเปิด ขวดโหลแก้วปิดในน้ำ ให้เด็กๆเดาว่าต้องใส่น้ำหรือลูกแก้วเข้าไปในโหลปิดเท่าไรให้มันลอยปริ่มๆน้ำ

จากนั้นก็เอาฟอยล์อลูมิเนียมแผ่เป็นแผ่นบนน้ำแล้วให้เด็กเดาว่าถ้าเอาลูกแก้ววางลงไปจะจมไหม เด็กๆตื่นเต้นที่วางลูกแก้วลงไปได้ 20-30 ลูกก่อนที่แผ่นฟอยล์จะเอียงแล้วน้ำเข้าทำให้จมครับ

เมื่อเด็กๆเห็นว่าถ้าน้ำเข้ามาได้ตามขอบจะทำให้จม ผมจึงถามเด็กๆว่าเราจะทำยังไงดีให้น้ำไม่เข้า เด็กบางคนบอกว่าทำเหมือนเรือไหม ผมจึงพับฟอยล์อลูมิเนียมให้เป็นรูปเรือท้องแบนหรือแพแบบมีขอบสูงขึ้นมาแล้วให้เด็กๆเวียนกันเข้ามาหยอดลูกแก้วทีละสองลูก บอกเด็กๆว่าให้วางลูกแก้วทั่วๆอย่าให้เอียงไปทางใดทางหนึ่งครับ เด็กๆยิ่งตื่นเต้นกันเพราะวางลูกจนลูกแก้วหมด 97 ลูกแล้วก็ยังไม่จบ เราเอาของอื่นๆมาวางได้อีกเยอะกว่าจะจมครับ