ผมบันทึกเสียงสั้นๆวิทยาศาสตร์ทั่วไปในรายการ Sci & Tech ที่วิทยุไทยพีบีเอสเรื่องการตรวจเชื้อโควิด-19 เลยเอาสรุปและลิงก์ที่ผู้สนใจเข้าไปดูเพิ่มเติมมารวมไว้ที่นี่ครับ

สรุปคือ:

1. ก่อนจะตรวจ ควรประเมินความเสี่ยงของตนเองก่อนเช่นที่แบบฟอร์มของกรมควบคุมโรค (https://covid19.th-stat.com/th/self_screening), แบบประเมินความเสี่ยงรพ. ราชวิถี (https://covid19.th-stat.com/th/self_screening), หรือโควิทบอท (https://www.facebook.com/covid19bot/) ถ้าประเมินแล้วเสี่ยงถึงควรไปตรวจ การไปตรวจที่โรงพยาบาลโดยไม่จำเป็นอาจทำให้มีโอกาสไปติดเชื้อมากขึ้น หรืออาจไม่ได้รับการตรวจ หรือไม่สามารถยืนยันว่าไม่ติดเชื้อเพราะอยู่ในระยะฟักตัว
   
2. วิธีตรวจตอนนี้มีสองวิธีหลักๆคือ RT-PCR และ Rapid Test (ชื่อเต็มคือ Covid-19 IgM/IgG Rapid Test)
   
3. RT-PCR เป็นวิธีมาตรฐานหลัก เป็นการตรวจหาพันธุกรรมของไวรัสโควิด-19 โดยตรง ส่วน RT คือการใช้เอนไซม์เปลี่ยนพันธุกรรมของไวรัสจากรูป RNA ให้เป็นแบบ DNA ส่วน PCR คือขั้นตอนเพิ่มจำนวน DNA โดยการใช้อุณหภูมิสูงต่ำสลับกันไป ข้อดีคือตรวจได้ตั้งแต่เริ่มมีไวรัสในร่างกาย (เริ่มจากหนึ่งหรือไม่กี่วันหลังได้รับเชื้อ) ผลลัพธ์ชัดเจน สามารถฟันธงได้ว่ามีหรือไม่มีไวรัส ข้อเสียคือใช้เวลาหลายชั่วโมง ต้องใช้บุคลากรทำงานมากกว่า อุปกรณ์ราคาสูง ต้นทุนสูงกว่า
   
4. Rapid Test เป็นวิธีตรวจหาภูมิคุ้มกันที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อสู้กับไวรัส ดังนั้นต้องรอให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันก่อนซึ่งใช้เวลาเป็นสัปดาห์ ข้อดีคือทำง่ายกว่า เร็วกว่า ราคาถูกกว่า ข้อเสียคือแปลผลยากกว่า เช่นตรวจไม่พบภูมิต้านทานอาจเป็นเพราะมาตรวจเร็วเกินไปร่างกายยังไม่มีภูมิ คนอาจประมาทได้ถ้าไม่เข้าใจ ถ้าตรวจพบภูมิต้านทานก็ต้องยืนยันด้วยวิธี RT-PCR อีกครั้ง ต้องแปลผลโดยผู้มีความรู้
   
5. มีคนพยายามขายชุด Rapid Test ให้ตรวจด้วยตนเองที่บ้าน เป็นสิ่งที่เราไม่ควรไปยุ่งด้วยเพราะเราไม่มีความรู้พอที่จะแปลผล และเราอาจทำให้เชื้อโรคอื่นๆในเลือดติดต่อไปยังผู้อื่นด้วย เป็นการเสียเงินฟรีและอาจก่ออันตรายมากขึ้นอีก โดยไม่ได้ข้อมูลหรือความรู้อะไรเพิ่มขึ้นเลย
   
6. เริ่มมีเทคโนโลยีใหม่ๆเพื่อตรวจให้แม่นยำแบบ RT-PCR แต่ลดเวลาและต้นทุนลง เช่นเครื่องตรวจใหม่ของบริษัท Abbott ที่แทนที่ขบวนการ PCR ที่ใช้เวลามากจากการเปลี่ยนอุณหภูมิขึ้นลงเป็นการทำงานของเอ็นไซม์ที่อุณหภูมิคงที่ ทำให้ใช้เวลาน้อยลง และต้นทุนการตรวจต่ำลง

ลิงก์ที่น่าสนใจ:

แถลงการณ์ สมาคมเทคนิคการแพทย์แห่งประเทศไทย เรื่อง การตรวจหาเชื้อโควิด – 19 (COVID 19 ) ด้วยตนเองที่บ้าน

Chula COVID-19 Strip Test – Quick and Easy COVID-19 Screening

Here’s How Coronavirus Tests Work—and Who Offers Them

Coronavirus testing is ramping up. Here are the new tests and how they work.

PCR ทำงานอย่างไร:

RT ทำงานอย่างไร:

RT-PCR ทำงานอย่างไร:

ตัวอย่างอุปกรณ์ตรวจแบบใหม่ๆที่อาจจะมาช่วยในเวลาอันใกล้:

Abbott coronavirus test approved by FDA, could deliver results in 15 minutes

ผมบันทึกเสียงสั้นๆวิทยาศาสตร์ทั่วไปในรายการ Sci & Tech ที่วิทยุไทยพีบีเอสเรื่องหลอดไฟแสง UVC เลยเอาสรุปและลิงก์ที่ผู้สนใจเข้าไปดูเพิ่มเติมมารวมไว้ที่นี่ครับ

สรุปคือ:

1. แสง UVC คือแสงอัลตราไวโอเล็ตแบบความถี่สูง (Ultraviolet C) สามารถฆ่าเชื้อโรคต่างๆ ไวรัส แบคทีเรีย โปรโตซัว รวมถึงเซลล์ต่างๆได้
2. ถ้าแสง UVC โดนตัวเรา เซลล์ของเราก็จะถูกทำลายด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเลนส์ตาจะเสียหรือบอดได้ ผิวหนังจะดำ ไหม้ หรือเป็นมะเร็ง นอกจากนี้แสงแบบนี้จะทำปฏิกริยากับออกซิเจนทำให้เกิดก๊าซโอโซนที่เป็นพิษกับเราด้วย จึงไม่ควรเอามาใช้ทำความสะอาดมนุษย์ ดังนั้นที่มีแชร์กันในโลกโซเชียลเป็นตู้หรืออุโมงค์ติดหลอดไฟ UVC แล้วให้คนเดินผ่านจึงเป็นอันตราย ไม่ควรไปยุ่งด้วย
3. การฆ่าเชื้อด้วยแสง UVC นั้นมีใช้กันอยู่แล้วในการทำความสะอาดห้องหรือพื้นที่ต่างๆ แต่ขณะที่มีแสงจะห้ามไม่ให้คนเข้าไปในบริเวณนั้นๆ
4. แสง UVC ใช้ฆ่าเชื้อในน้ำด้วย เครื่องกรองน้ำตามบ้านหลายแบบจะบังคับให้น้ำใสๆที่กรองแล้ววิ่งผ่านแสง UVC เพื่อฆ่าเชื้อต่างๆ ในหลายๆประเทศทำเป็นขนาดใหญ่ ใช้เป็นส่วนหนึ่งในการผลิตน้ำประปาด้วย
5. วิธีป้องกันตัวจากโควิด-19 เป็นสิ่งพื้นฐานที่ทุกคนทำได้คือ 1. ล้างมือด้วยสบู่อย่างถูกวิธีบ่อยๆ, 2. อย่าเอามือไปสัมผัสบริเวณหน้า, 3. อย่าจับสิ่งของร่วมกับผู้อื่น ถ้าจับก็รีบทำข้อ 1 และข้อ2, 4. ถ้าล้างมือด้วยสบู่ไม่สะดวกก็ใช้แอลกอฮอล์แทน 5. อยู่ห่างๆผู้อื่นไว้ อย่างน้อย 1 เมตร แต่ควรเป็นสัก 2 เมตรเพื่อความชัวร์
6. การติดต่อโควิด-19 ส่วนใหญ่เกิดจากละอองของเหลวจากไอจาม และที่กระเด็นมาติดพื้นผิวต่างๆ จึงต้องทำความสะอาดพื้นผิวต่างๆเป็นระยะ ยกตัวอย่างผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อโควิดที่หาไม่ยากดูได้ที่ https://www.facebook.com/mdcupharmaco/photos/pcb.2833487143411457/2838681492892022/ นอกจากนี้การล้างด้วยสบู่และผงซักฟอกก็สามารถชะล้างและทำลายเชื้อโควิดได้ดี

ลิงก์น่าสนใจ:

การใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดมือและฆ่าเชื้อตามพื้นผิวต่างๆ เพื่อกำจัด ไวรัสโคโรนา 2019 หรือ เชื้อไวรัสโควิด-19

วิธีล้างมือที่ถูกต้อง:

การทำความสะอาดห้องด้วยแสง UVC:

เปรียบเทียบการเพิ่มจำนวนแบคทีเรียเมื่อโดนแสง UVCซ

ผมบันทึกเสียงสั้นๆวิทยาศาสตร์ทั่วไปในรายการ Sci & Tech ที่วิทยุไทยพีบีเอสเรื่องคลื่นสมอง เลยเอาสรุปและลิงก์ที่ผู้สนใจเข้าไปดูเพิ่มเติมมารวมไว้ที่นี่ครับ

สรุป:

1. ร่างกายเรามีการส่งสัญญาณต่างๆไปมาระหว่างส่วนต่างๆ สัญญาณที่ใช้ก็จะมีทั้งสัญญาณไฟฟ้าและสัญญาณเคมี การส่งสัญญาณจากสมองไปอวัยวะอื่นๆจะเป็นสัญญาณไฟฟ้าที่ส่งไปตามเส้นประสาท
2. สมองมีเซลล์หลายหมื่นล้านถึงแสนล้านเซลล์ เซลล์เหล่านี้มีการทำงานร่วมกันและส่งสัญญาณไปมาหากัน ถ้าเซลล์จำนวนมากพอทำงานร่วมกัน สัญญาณไฟฟ้าโดยรวมของเซลล์เหล่านี้ก็สามารถวัดได้ด้วยวิธีต่างๆ วิธีที่ใช้กันแพร่หลายตอนนี้คือผ่านเครื่องวัด EEG ที่เอาสายไฟไปแปะติดที่หนังศีรษะตำแหน่งต่างๆที่ตกลงกันไว้
3. สัญญาณไฟฟ้าที่วัดด้วยเครื่อง EEG มีลักษณะเป็นคลื่นหลายๆความถี่ขนาดต่างๆกัน เราจึงเรียกรวมๆกันว่าคลื่นสมอง สามารถใช้บ่งบอกว่าการทำงานของสมองปกติหรือไม่ ใช้ตรวจอาการลมชัก หรือตรวจสอบว่าสมองตายหรือไม่ นอกจากนี้ยังใช้ในงานวิจัยหลายๆเรื่องโดยเฉพาะเรื่องการนอนหลับ
4. เราสามารถใช้คอมพิวเตอร์ประมวลผลคลื่นสมองแล้วเชื่อมต่อกับงานประยุกต์หลายๆงาน เช่นช่วยเหลือผู้ป่วยที่สมองสั่งการร่างกายไม่ได้ให้สามารถสื่อสารผ่านคอมพิวเตอร์ ช่วยส่งสัญญาณให้กล้ามเนื้อผู้ป่วยอัมพาต ใช้บังคับปิดเปิดสวิทช์ เล่นเกมแบบต่างๆ บังคับโดรน ช่วยฝึกสมาธิ ฯลฯ
5. สัตว์อื่นๆก็มีคลื่นสมอง น่าสนใจว่าในอนาคตเราจะค้นพบวิธีสื่อสารกับสัตว์ต่างๆได้ดีขึ้นใหมจากงานวิจัยแนวนี้

ลิงก์ที่น่าสนใจ:

Opens Source Brain Computer Interfaces: OpenBCI

Backyard Brains: Neuroscience for Everyone

คลื่นสมองคืออะไร:

ช่วยผู้ป่วยที่บังคับร่างกายไม่ได้ให้สามารถสื่อสารได้:

ใช้คลื่นสมองบังคับโดรน:

ใช้คลื่นสมองบังคับรถของเล่น:

การทดลองวัดคลื่นสมองเด็กๆขณะเรียนหนังสือในประเทศจีน:

ใช้คลื่นสมองบังคับแขนของอีกคนหนึ่ง: