ผมบันทึกเสียงสั้นๆวิทยาศาสตร์ทั่วไปในรายการ Sci & Tech ที่วิทยุไทยพีบีเอสเรื่องคลื่นสมอง เลยเอาสรุปและลิงก์ที่ผู้สนใจเข้าไปดูเพิ่มเติมมารวมไว้ที่นี่ครับ
สรุป:
- ร่างกายเรามีการส่งสัญญาณต่างๆไปมาระหว่างส่วนต่างๆ สัญญาณที่ใช้ก็จะมีทั้งสัญญาณไฟฟ้าและสัญญาณเคมี การส่งสัญญาณจากสมองไปอวัยวะอื่นๆจะเป็นสัญญาณไฟฟ้าที่ส่งไปตามเส้นประสาท
- สมองมีเซลล์หลายหมื่นล้านถึงแสนล้านเซลล์ เซลล์เหล่านี้มีการทำงานร่วมกันและส่งสัญญาณไปมาหากัน ถ้าเซลล์จำนวนมากพอทำงานร่วมกัน สัญญาณไฟฟ้าโดยรวมของเซลล์เหล่านี้ก็สามารถวัดได้ด้วยวิธีต่างๆ วิธีที่ใช้กันแพร่หลายตอนนี้คือผ่านเครื่องวัด EEG ที่เอาสายไฟไปแปะติดที่หนังศีรษะตำแหน่งต่างๆที่ตกลงกันไว้
- สัญญาณไฟฟ้าที่วัดด้วยเครื่อง EEG มีลักษณะเป็นคลื่นหลายๆความถี่ขนาดต่างๆกัน เราจึงเรียกรวมๆกันว่าคลื่นสมอง สามารถใช้บ่งบอกว่าการทำงานของสมองปกติหรือไม่ ใช้ตรวจอาการลมชัก หรือตรวจสอบว่าสมองตายหรือไม่ นอกจากนี้ยังใช้ในงานวิจัยหลายๆเรื่องโดยเฉพาะเรื่องการนอนหลับ
- เราสามารถใช้คอมพิวเตอร์ประมวลผลคลื่นสมองแล้วเชื่อมต่อกับงานประยุกต์หลายๆงาน เช่นช่วยเหลือผู้ป่วยที่สมองสั่งการร่างกายไม่ได้ให้สามารถสื่อสารผ่านคอมพิวเตอร์ ช่วยส่งสัญญาณให้กล้ามเนื้อผู้ป่วยอัมพาต ใช้บังคับปิดเปิดสวิทช์ เล่นเกมแบบต่างๆ บังคับโดรน ช่วยฝึกสมาธิ ฯลฯ
- สัตว์อื่นๆก็มีคลื่นสมอง น่าสนใจว่าในอนาคตเราจะค้นพบวิธีสื่อสารกับสัตว์ต่างๆได้ดีขึ้นใหมจากงานวิจัยแนวนี้
ลิงก์ที่น่าสนใจ:
Opens Source Brain Computer Interfaces: OpenBCI
Backyard Brains: Neuroscience for Everyone
คลื่นสมองคืออะไร:
ช่วยผู้ป่วยที่บังคับร่างกายไม่ได้ให้สามารถสื่อสารได้:
ใช้คลื่นสมองบังคับโดรน:
ใช้คลื่นสมองบังคับรถของเล่น:
การทดลองวัดคลื่นสมองเด็กๆขณะเรียนหนังสือในประเทศจีน:
ใช้คลื่นสมองบังคับแขนของอีกคนหนึ่ง: