วันอังคารที่ผ่านมาผมไปทำกิจกรรมวิทยาศาสตร์กับเด็กๆมาครับ เด็กประถมต้นได้ดูคลิปแล้วเดากันว่าลูกกอล์ฟเข้าไปอยู่ในขวดแก้วได้อย่างไร ได้เห็นว่าคานทุ่นแรงทำงานอย่างไรและได้ใช้คานเพิ่มแรงจนสามารถยกตัวผมได้ เด็กประถมปลายได้รู้จักกับเงินเฟ้อและการเติบโตของค่าเงินแบบเอ็กซ์โปเนนเชียล เด็กอนุบาลสามได้เล่นลูกแก้วในชามกาละมัง คล้ายๆมอเตอร์ไซด์เสือไต่ถังครับ (อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ กิจกรรมคราวที่แล้วเรื่อง “ของเล่นสมดุล การเติบโตแบบเอ็กซ์โปเนนเชียล การเคลื่อนที่เป็นวงกลม” ครับ รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ) สำหรับเด็กประถมต้น ผมให้ดูภาพนิ่งตอนต้นของวิดีโอคลิปนี้ก่อนครับ เป็นภาพขวดแก้วปากแคบที่มีลูกกอล์ฟอยู่ข้างใน ให้เขาเดากันว่ามันเป็นอย่างนั้นได้อย่างไร (กดดูแล้วหยุดไปตอนต้นนะครับ อย่าพึ่งดูเฉลย): เด็กๆก็เดากันหลายไอเดียครับ (กิจกรรมนี้ทำเพื่อให้เด็กๆหัดคิดหัดเดาและเสนอความคิดของตนครับ) มีไอเดียเช่นปากขวดมันขยายได้ ภาพลวงตา ก้นขวดเปิดได้ หัดขวดแล้วต่อใหม่ หลังจากเด็กๆเสนอความเห็นกันสักพัก ผมก็เปิดวิดีโอต่อให้เด็กๆดูเฉลยว่าเขาทำอย่างไรครับ เด็กๆได้เห็นการขูดแก้วให้เป็นรอยจะได้ขาดตามรอยนั้น ได้เข้าใจการขยายตัวของแก้วเมื่อร้อนและหดตัวเมื่อเย็นครับ เด็กๆได้ดูคลิปน่าสนใจเกี่ยวกับผึ้งที่เรียนรู้จากผึ้งตัวอื่นๆในการดึงเชือกเพื่อกินนำ้หวานที่ซ่อนอยู่ครับ แสดงว่าแมลงอย่างผึ้งก็เรียนรู้ส่งต่อความสามารถแบบนี้ได้ต่อไปหลายๆชั่วชีวิตครับ: จากนั้นเด็กๆก็ได้ทำกิจกรรมเกี่ยวกับสมดุลและคานกันต่อ ผมเอาคานมาพาดกับเก้าอี้แล้วให้เด็กตัวเล็กกดข้างหนึ่งแล้วผมกดอีกข้างหนึ่ง ดูว่าความยาวคานแต่ละข้างต้องเป็นอย่างไรเด็กถึงจะกดชนะผมได้: เราสังเกตว่าต้องให้คานด้านเด็กต้องยาวๆเข้าไว้ขณะที่คานด้านของผมต้องสั้นๆ แล้วเด็กถึงจะกดชนะผมได้ ผมให้เด็กช่วยกันวัดแรงที่ต้องใช้ดึงปลายคานแต่ละข้างลงเมื่อปลายด้านหนึ่งห่างจากจุดหมุน 10 นิ้ว และปลายอีกข้างห่างจากจุดหมุน 45 นิ้ว พบว่าแรงที่ต้องใช้จะต่างกันประมาณ 5 เท่าครับ: จากนั้นเด็กๆก็มาลองพลังกันพยายามกดคานยกผมกันครับ: มีคลิปกิจกรรมให้ดูครับ: เด็กๆก็ได้ซึมซับประสบการณ์ว่าคานช่วยทำให้แรงเราเยอะขึ้นได้อย่างไรครับ สำหรับเด็กประถมปลาย เราคุยกันเรื่องการเติบโตแบบเอ็กซ์โปเนนเชียลต่อครับ เริ่มจากถามถึงการบ้านที่ถามเด็กๆว่าในประเทศไทยราคาก๋วยเตี๋ยวจะเพิ่มเป็นสองเท่าทุกๆประมาณ 15-20 ปี ดังนั้นราคาก๋วยเตี๋ยวเมื่อ 40 … Continue reading คานทุ่นแรง เงินเฟ้อและการเติบโตแบบเอ็กซ์โปเนนเชียล เสือไต่ถัง →
วันอังคารที่ผ่านมาผมไปทำกิจกรรมวิทยาศาสตร์กับเด็กๆมาครับ เด็กประถมได้ดูคลิปวิดีโอหุ่นยนต์ปลากระเบนจิ๋วที่ทำจากเซลกล้ามเนื้อหัวใจ มีโครงกระดูกทำด้วยทอง และเมื่อโดนแสงจะขยับว่ายน้ำ ได้ดูการขยับของกล้ามเนื้อสัตว์พึ่งตายหลายแบบเมื่อโดนเกลือเช่นปลาหมึก ขากบ และปลา ได้เล่นเกมที่ต่อยอดมาจากปรากฎการณ์พลังงานศักย์โน้มถ่วง (ความสูง) เปลี่ยนเป็นพลังงานจลน์ (ความเร็ว) โดยทำการปล่อยลูกแก้วจากที่สูง ปรับทิศทางที่ลูกแก้ววิ่งออกมาจากท่อพลาสติกให้ลูกแก้วลอยไปโดนกลองที่เป็นเป้า เด็กอนุบาลสามก็ได้เล่นคล้ายๆประถมแต่เล่นเป็นรถไฟเหาะแบบสัปดาห์ที่แล้วเป็นส่วนใหญ่ครับ (อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ คราวที่แล้วเรื่อง “ภาพลวงตา: สี่เหลี่ยมหรือวงกลม ของเล่นรถไฟเหาะตีลังกา กระเด้งบอลสูงเกินคาด” ครับ) เด็กประถมได้ดูคลิปวิดีโอหุ่นยนต์ปลากระเบนจิ๋วครับ: คนทำเขาเอาเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจหนู (เอามาจากตัวอ่อนอายุ 2 วัน) มาจัดเรียงเป็นลวดลายบนโครงกระดูกที่ทำจากทองหุ้มซิลิโคน เซลล์เหล่านี้ถูกดัดแปลงทางพันธุกรรมให้หดตัวเมื่อโดนแสง ดังนั้นเมื่อเอาแสงส่องเป็นจังหวะ เซลล์กล้ามเนื้อก็จะหดตัว แล้วกระเด้งกลับไปที่เดิมด้วยความยืดหยุ่นของโครงกระดูกทอง ถ้าแสงด้านซ้ายขวากระพริบไม่เท่ากัน กล้ามเนื้อด้านซ้ายขวาก็จะหดตัวเป็นจังหวะไม่เท่ากัน ทำให้เลี้ยวซ้ายเลี้ยวขวาได้ ผู้วิจัยมีโครงการวิจัยเรื่องสร้างหัวใจเทียมมานาน หุ่นยนต์ปลากระเบนนี้เป็นขั้นตอนหนึ่งในงานวิจัยของเขาครับ ลองอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่นะครับ ผมเอาคลิปนี้มาให้เด็กๆดูเพื่อให้เด็กๆมีความคิดจะสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆในโลกครับ ของที่ดีที่สุดในโลกทั้งหลายยังไม่เกิดครับ อนาคตจะดีขึ้นเรื่อยๆเมื่อชาวโลกแก้ปัญหาต่างๆและประดิษฐ์นู่นนี่ไปเรื่อยๆ และหยุดคิดว่าของดีๆทั้งหลายเคยมีมาหมดแล้วครับ
วันอังคารที่ผ่านมาผมไปทำกิจกรรมวิทยาศาสตร์มาครับ เด็กประถมได้ดูภาพลวงตาอีกนิดหน่อย ได้เห็นการเปลี่ยนแปลงวิดีโอสดๆให้คนในวิดีโอขยับปากตามที่เราต้องการ (ผมบอกเด็กๆว่าต้องใช้คณิตศาสตร์สร้างของอย่างนี้ เด็กๆสนใจฝีกอีกสักสิบปีก็ทำได้) ได้เห็นภาพลวงตาที่เราเห็นภาพขาวดำเป็นภาพสีเนื่องจากความล้าของเซลล์รับแสงในตาเรา ได้เห็นแบบจำลองดวงตาและจอรับภาพเรตินาข้างหลังที่ทำจากโคมกระดาษญี่ปุ่น เลนส์รวมแสงแบบ Fresnel และพลาสติกจากถุงก๊อบแก๊บ เด็กอนุบาลสามได้เล่นกลสามอย่างด้วยไฟฟ้าสถิตคือใช้มือดูดหลอดกาแฟ ใช้หลอดกาแฟดูดเม็ดโฟม และใช้หลอดดูดกาแฟผลักกันครับ (อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ คราวที่แล้วเรื่อง “ข้อจำกัดของประสาทสัมผัสสำหรับประถม กลความดันอากาศสำหรับอนุบาล” ครับ) สำหรับเด็กประถม ผมให้ดูภาพนี้ก่อนเลยครับ มันเป็นภาพถ่ายลวงตาที่เผยแพร่ในอินเทอร์เน็ต ให้ดูว่ามีอะไรผิดปกติไหม ผมบอกว่าคนส่วนใหญ่จะรู้สึกแปลกๆแต่มองไม่ออกว่าอะไรทำให้แปลก แต่ถ้าเฉลยปุ๊บจะเห็นปั๊บ แล้วจะกลับไปมองเห็นอย่างเดิมไม่ได้เลย จะเห็นแบบที่เฉลยไปตลอด เชิญทดลองมองดูครับ ผมจะเฉลยข้างล่างภาพ:
บันทึกกิจกรรมวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กๆ อยากให้คุณพ่อคุณแม่คุณครูเอาไปประยุกต์เล่นกับเด็กๆเยอะๆครับ :-)