จับเวลาและนาฬิกาควอทซ์

 

อัลบั้มภาพการเรียนการสอนอยู่ที่นี่ครับ

ถ้าสงสัยว่าไม่เห็นรูปหรือวิดีโอ เข้าไปดูที่เว็บ https://witpoko.com/ นะครับ ส่วนใหญ่ถ้าอ่านในเมล์จะไม่เห็นวิดีโอครับ

(คราวที่แล้วเรื่องวัดความยาวและปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon)อยู่ที่นี่ครับ)

วันนี้ผมไปสอนเด็กๆกลุ่มบ้านเรียนปฐมธรรม กลุ่มบ้านเรียนภูมิธรรม และอนุบาลบ้านพลอยภูมิครับ วันนี้เรื่องการจับเวลาและนาฬิกาควอทซ์

สำหรับเด็กประถมกลุ่มบ้านเรียนปฐมธรรมและภูมิธรรม ผมเริ่มโดยถามเด็กๆว่าเวลาคืออะไร เด็กๆก็ตอบว่าเวลาคือนาฬิกา ผมก็แย้งว่าเราใช้นาฬิกาวัดเวลาไม่ใช่หรือ แต่นาฬิกาไม่ใช่เวลา เด็กๆเสนออีกว่าเวลาไหลไปเรื่อยๆ เราวัดเวลาด้วยนาฬิกา เวลาเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เวลาไม่รอใคร ฯลฯ ผมเสริมว่าจริงๆแล้วเราก็ไม่แน่ใจว่าเวลาคืออะไรแน่ แต่เราวัดเวลาต่างๆด้วยนาฬิกา มีใครบางคนบอกว่า”เวลาเป็นสิ่งที่กันไม่ให้ทุกสิ่งทุกอย่างเกิดขึ้นพร้อมๆกัน” (“Time… is what keeps everything from happening at once”) ซึ่งผมก็ชอบคำจำกัดความนี้มากทีเดียว

ความจริงในธรรมชาติที่เราพบว่าเป็นจริงทั้งๆที่มันฟังดูไม่น่าเป็นไปได้ก็คือ เวลาของแต่ละคนอาจจะวิ่งเร็วช้าต่างกัน ขึ้นกับว่าแต่ละคนเคลื่อนที่เร็วแค่ไหน หรืออยู่ใกล้แรงโน้มถ่วงแรงแค่ไหน เวลาเราเคลื่อนที่เร็วๆเวลาของเราจะวิ่งช้ากว่าเวลาของคนที่เคลื่อนที่ช้ากว่า หรือถ้าเราไปอยู่ใกล้แรงโน้มถ่วงเวลาของเราก็จะวิ่งช้ากว่าเหมือนกัน โดยปกติเราไม่ได้เคลื่อนที่เร็วมากๆหรืออยู่ใกล้แรงโน้มถ่วงที่เข้มข้นจนเห็นได้ชัดว่าเวลาของเราวิ่งช้าได้อย่างชัดเจน แต่ถ้าเราตั้งใจวัดเวลาให้ละเอียดแล้ว เราจะพบว่าเวลาวิ่งช้าลงจริงๆเมื่อเคลื่อนที่หรืออยู่ใกล้แรงโน้มถ่วง สิ่งประดิษฐ์ในชีวิตประจำวันที่ต้องอาศัยความจริงข้อนี้ก็คือเครื่องรับสัญญาณ GPS ที่สามารถบ่งบอกพิกัดว่าเราอยู่ที่ไหนบนโลก ตัวเครื่องรับสัญญาณ GPS ต้องติดต่อกับดาวเทียมอย่างน้อยสามดวง(ปกติติดต่อกับหกดวงขึ้นไป)ที่โคจรรอบโลก การติดต่อระหว่างเครื่องรับสัญญาณและดาวเทียมต้องมีนาฬิกาที่เดินตรงกันจึงจะคุยกันได้ถูกต้อง แต่ดาวเทียมนั้นโคจรรอบโลกด้วยความเร็วสูง (ประมาณ 14,000 กิโลเมตรต่อชั่วโมง) ดังนั้นเวลาของดาวเทียมจะวิ่งช้ากว่าบนโลกไปประมาณ 7 ส่วนล้านวินาทีในแต่ละวัน นอกจากนี้ดาวเทียมอยู่ห่างจากโลกไปสองหมื่นกว่ากิโลเมตร แรงโน้มถ่วงจึงน้อยกว่าบนพื้นโลก ทำให้นาฬิกาของดาวเทียมวิ่งเร็วกว่าบนโลกไปประมาณ 45 ส่วนล้านวินาทีในแต่ละวัน ผลรวมนี้ทำให้นาฬิกาของดาวเทียมวิ่งเร็วกว่าบนโลกไปประมาณ 45-7 = 38 ส่วนล้านวินาทีในแต่ละวัน ตอนที่เครื่องรับสัญญาณติดต่อกับดาวเทียมต้องคำนวณเผื่อส่วนต่างของเวลาที่วิ่งเร็วต่างกันนี้ด้วย ไม่งั้นจะไม่สามารถทำงานได้ ความจริงเรื่องเวลาวิ่งเร็วช้าต่างกันนี้ถูกค้นพบโดยไอนสไตน์เมื่อประมาณ 100 ปีมาแล้ว (ถ้าท่านสนใจเรื่อง GPS และเวลา ลองอ่านเพิ่มเติ่มที่ลิงค์เหล่านี้นะครับ: 1, 2 มีคุณพ่อคนหนึ่งพาลูกๆขึ้นไปภูเขาโดยเอานาฬิกาที่เที่ยงตรงมากๆไปด้วยแล้วดูว่านาฬิกาเดินเร็วขึ้นเท่าไรด้วยครับ)

ผมให้เด็กๆดูรูปนาฬิกาประเภทต่างๆที่เคยคุยกันเมื่อเราทำลูกตุ้มนาฬิกาเพื่อทบทวน แล้วผมก็เอานาฬิกาจับเวลามาให้เด็กๆดู (ซื้อมา 5 อันให้เด็กๆแบ่งกันเล่น ราคาอันละ 60 บาทที่ร้านไดโซะ) แล้วผมก็อธิบายว่านาฬิกาแบบนี้ใช้วัดเวลาได้อย่างไร Continue reading จับเวลาและนาฬิกาควอทซ์

วัดความยาวและปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon)

 

ถ้าสงสัยว่าไม่เห็นรูปหรือวิดีโอ เข้าไปดูที่เว็บ https://witpoko.com/ นะครับ ส่วนใหญ่ถ้าอ่านในเมล์จะไม่เห็นวิดีโอครับ

อัลบั้มภาพทั้งหมดอยู่ที่นี่ครับ

(คราวที่แล้วเรื่องวัดขนาดกำปั้นเด็กและสอนเรื่องมวล อยู่ที่นี่ครับ)

วันนี้ผมไปสอนเด็กๆกลุ่มบ้านเรียนภูมิธรรม และอนุบาลบ้านพลอยภูมิครับ วันนี้ไม่ได้สอนที่กลุ่มบ้านเรียนปฐมธรรมเพราะเด็กๆไปทัศนศึกษาที่ป่าชายเลนจังหวัดสมุทรสาคร วันนี้ผมจึงได้ไปสอนกลุ่มเด็กบ้านเรียนภูมิธรรมเรื่องวัดความยาวที่เคยสอนปฐมธรรมเมื่อสองสัปดาห์ที่แล้ว และไปทำการทดลองเรื่องปืนใหญ่ลมกับเด็กอนุบาลหนึ่งและสามโรงเรียนอนุบาลบ้านพลอยภูมิครับ

สำหรับเด็กๆอนุบาลผมเอาของเล่นที่เรียกว่าปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon) ซึ่งเป็นของเล่นที่สามารถยิงอากาศออกมาได้ไกลมาก อากาศที่ออกมาจะเป็นรูปวงแหวนหมุนๆ ถ้าใส่ควันเข้าไปจะเห็นวงแหวนอย่างชัดเจน แต่วันนี้ผมไม่มีเครื่องสร้างควัน และผมก็แพ้กลิ่นธูปด้วย เลยไม่ได้ใส่ควันเข้าไปในปืนใหญ่ลม รายละเอียดเกี่ยวกับของเล่นชนิดนี้มีมากมายครับ ถ้าสนใจให้ดูที่นี่เป็นภาษาไทย และที่นี่เป็นภาษาอังกฤษนะครับ เมื่อเกือบสองปีมาแล้วผมเคยเอาเจ้าของเล่นนี่มาเล่นกับเด็กๆสมัยนู้นแล้วครับ มีบันทึกไว้ที่นี่ครับ

ผมเอาถังขยะพลาสติก(ใหม่ๆยังไม่ได้ใช้)มาเจาะก้นถังให้เป็นรูวงกลม แล้วเอาถุงพลาสติกปิดปากถัง รัดถุงพลาสติกด้วยหนังยาง ทุกครั้งที่ตบถุงพลาสติกก็จะมีลมวิ่งออกมาจากรูที่ก้นถัง ลมนี้วิ่งออกไปได้ไกลหลายเมตร สามารถใช้เล็งเป้าต่างๆได้  สำหรับเด็กอนุบาลสามผมให้แต่ละคนใช้ปืนใหญ่ลมดับเทียนดังในรูปครับ: Continue reading วัดความยาวและปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon)

วัดขนาดกำปั้นเด็กและสอนเรื่องมวล

 

ถ้าสงสัยว่าไม่เห็นรูปหรือวิดีโอ เข้าไปดูที่เว็บ https://witpoko.com/ นะครับ ส่วนใหญ่ถ้าอ่านในเมล์จะไม่เห็นวิดีโอครับ

(คราวที่แล้วเรื่องวัดความยาว ดูตารางธาตุ และความเฉื่อย อยู่ที่นี่ครับ)

วันนี้ผมไปสอนเด็กๆกลุ่มบ้านเรียนภูมิธรรม และอนุบาลบ้านพลอยภูมิครับ วันนี้ไม่ได้สอนที่กลุ่มบ้านเรียนปฐมธรรมเพราะมีรายการ World Why วิทย์ มาถ่ายรายการกับเด็กๆ วันนี้ผมจึงได้ไปสอนกลุ่มเด็กบ้านเรียนภูมิธรรมเรื่องมวลที่เคยสอนปฐมธรรมเมื่อสองสัปดาห์ที่แล้ว และไปทำการทดลองเกี่ยวกับน้ำ(ต่อ)กับเด็กอนุบาลสามบ้านพลอยภูมิครับ

สำหรับเด็กอนุบาลบ้านพลอยภูมิ ผมไปทำการทดลองเกี่ยวกับน้ำต่อครับ วันนี้ผมเอาดินน้ำมันไปใส่ในน้ำให้จม แล้วถามเด็กๆว่ารู้วิธีทำให้ลอยได้ไหม เด็กๆหลายคนก็รู้แล้วครับเนื่องจากเคยเห็นตามงานวิทยาศาสตร์และบางคนได้เคยทดลองกับฟอยล์อลูมินัมในอดีต วิธีก็คือเราค่อยๆปั้นก้อนดินน้ำมันให้เป็นรูปชาม ยิ่งบางยิ่งดี แล้วลอยในน้ำเหมือนกระทง ดินน้ำมันก็ลอยน้ำได้ เมื่อเราเอาของอะไรไปจุ่มน้ำ น้ำจะออกแรงยกของที่จุ่มอยู่ในน้ำ แรงนี้เรียกว่าแรงลอยตัว และแรงมีค่าเท่ากับน้ำหนักของน้ำที่ถูกแทนที่ด้วยของที่ลงไปในน้ำ กฏธรรมชาตินี้ถูกค้นพบโดยอาร์คิมีดีสเมื่อสองพันกว่าปีมาแล้ว

จากนั้นผมก็ค่อยๆหยดน้ำเข้าไปในชามดินน้ำมันที่ลอยน้ำอยู่จนปริ่มน้ำ ให้เด็กๆสังเกตผิวของน้ำที่โค้งนูนรอบๆของชามเนื่องจากแรงตึงผิวของน้ำดึงผิวไว้ไม่ให้แยกออกจากกันง่ายๆ ถ้าเราค่อยๆหยดน้ำอย่างระมัดระวัง เราจะสามารถมองข้างๆแล้วเห็นชามดินน้ำมันดูเหมือนอยู่ใต้ระดับผิวน้ำนิดนึง

ขอบน้ำโค้งๆรอบๆชามดินน้ำมันสะท้อนแสงเป็นวง 
ปริ่มน้ำ

Continue reading วัดขนาดกำปั้นเด็กและสอนเรื่องมวล

บันทึกกิจกรรมวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กๆ อยากให้คุณพ่อคุณแม่คุณครูเอาไปประยุกต์เล่นกับเด็กๆเยอะๆครับ :-)