ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆศูนย์การเรียนปฐมธรรมมาครับ เราเล่นมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบง่ายๆกัน
(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)
สัปดาห์นี้เด็กๆไม่ได้ดูกลกัน เพราะเราต้องการเวลามากขึ้นในการทดลองเรื่องมอเตอร์กระแสตรงกัน
ผมเล่าให้เด็กๆฟังว่าถ้าเราเปิดปิดไฟฟ้าที่วิ่งเข้าไปในแม่เหล็กไฟฟ้าที่อยู่ใกล้ๆกับแม่เหล็กถาวรให้เป็นเป็นจังหวะที่เหมาะสม เราสามารถทำให้เกิดการเคลื่อนที่ต่างๆได้ อุปกรณ์ที่เปลี่ยนกระแสไฟฟ้าเป็นการเคลื่อนไหวโดยอาศัยแม่เหล็กเรียกว่ามอเตอร์ไฟฟ้า มีหลายหลายชนิดมาก เช่นที่เราเห็นไปแล้วในอดีต (1, 2, 3, 4) วันนี้เราจะมาเล่นกับอีกชนิดหนึ่ง เป็นมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรงแบบทำง่ายๆ วิธีทำดังในคลิปนี้ครับ:
อุปกรณ์มีแม่เหล็ก คลิปหนีบกระดาษสองตัว ถ่านไฟฉาย AA หนึ่งก้อน ลวดทองแดงเคลือบ แกนตรงๆสองข้างของขดลวดจะถูกขูดฉนวนออกไม่เหมือนกัน ข้างหนึ่งจะถูกขูดฉนวนออกจนหมดจนเหลือแต่เนื้อลวดทองแดง อีกข้างจะถูกขูดแค่ครึ่งบน (หรือครึ่งล่าง) เท่านั้น คือถ้ามองจากด้านบน (หรือด้านล่าง) จะเห็นเนื้อลวดทองแดง ถ้ามองจากอีกด้านจะเห็นฉนวน
การทำงานของมันก็คือตอนที่ขดลวดหมุนอยู่ในตำแหน่งที่แกนตรงๆมีเนื้อลวดทองแดงแตะกับคลิปหนีบกระดาษ กระแสไฟฟ้าจะวิ่งผ่านได้ ทำให้ขดลวดเป็นแม่เหล็กไฟฟ้า จะเกิดการดูดการผลักกับแม่เหล็กถาวรที่อยู่ใกล้ๆได้ การดูดการผลักนี้จะทำให้ขดลวดบิดตัว เมื่อขดลวดบิดตัวไปครึ่งรอบแกนด้านหนึ่งของมันจะมีฉนวนทำให้กระแสไฟฟ้าหยุดไหล ขดลวดจึงเลิกเป็นแม่เหล็กมันก็หมุนตามอิสระของมันต่อไป จนแกนด้านที่มีทองแดงหมุนมาแตะกับคลิปอีกครั้ง เกิดเป็นวงจรการหมุนต่อๆไปเรื่อยๆ
พอเด็กๆเห็นหลักการทำงานแล้วก็แยกย้ายกันเล่นเองครับ:
