ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมและเด็กอนุบาลสามอนุบาลบ้านพลอยภูมิมาครับ เด็กประถมต้นและอนุบาลสามเล่นกับแรงตึงผิวของน้ำ ประถมปลายเล่นกับลม
(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมประถมอยู่ที่นี่ กิจกรรมอนุบาลสามอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)
ก่อนอื่นเด็กประถมได้ดูมายากลนี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลัง แล้วดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อน กลวันนี้คือหนีออกจากกรงเหล็กที่ล็อคไว้ครับ:
กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ
ต่อจากนั้นเด็กประถมต้นเล่นกับแรงตึงผิวของน้ำกันครับ กิจกรรมแรกคือหยดน้ำให้มากที่สุดบนเหรียญบาท
จะพบว่าแรงตึงผิวของน้ำทำให้หยดน้ำไว้บนเหรียญได้มากกว่าที่คิดมาก:
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/A7300997.jpeg?resize=474%2C316&ssl=1)
กิจกรรมที่สองคือเติมน้ำใส่แก้วให้เติมถึงขอบ แล้วค่อยๆปล่อยเหรียญหรือลูกแก้วลงไปให้น้ำโป่งขึ้นมาเหนือขอบแก้วได้อีกเยอะเพราะแรงตึงผิวของน้ำดึงน้ำเอาไว้ไม่ให้ไหลหกออกมา
กิจกรรมที่สามคือลอยคลิปโลหะในน้ำ ปกติถ้าเราเอาคลิปหนีบกระดาษไปใส่น้ำ มันจะจม แต่ถ้าเราค่อยๆระวังตอนวางให้มันค่อยๆกดผิดน้ำลงไปเบาๆทั่วๆกัน ผิวน้ำจะแข็งแรงพอที่จะยกคลิปให้ลอยอยู่ได้ ผิวของน้ำมีความตึงผิวทำให้มันคล้ายๆฟิล์มบางๆที่รับน้ำหนักได้บ้าง
สำหรับวิธีลอยคลิปหนีบกระดาษง่ายๆก็มีอยู่สองวิธี วิธีแรกคือฉีกกระดาษทิชชูให้ขนาดใหญ่กว่าคลิปนิดหน่อย รองคลิปไว้ แล้วค่อยๆลอยทั้งคลิปและกระดาษทิชชูที่รองอยู่ลงบนผิวน้ำ รอสักพักทิชชูก็จะอิ่มน้ำแล้วจมลงไป เหลือแต่คลิปหนีบกระดาษลอยอยู่
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/08/DSC00962.jpg?resize=320%2C285&ssl=1)
![](https://i1.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/08/DSC00963.jpg?resize=288%2C320&ssl=1)
อีกวิธีหนึ่งก็คือเสียสละคลิปหนีบกระดาษหนึ่งตัว เอามางอให้เป็นรูปตัว L เอามือเราจับด้านบนของตัว L แล้วใช้ด้านล่างของตัว L รองคลิปหนีบกระดาษอีกตัวไว้แล้วก็ค่อยๆเอาคลิปไปวางที่ผิวน้ำ พอวางได้ เราก็ค่อยขยับตัว L ออกเหลือแต่คลิปลอยอยู่
![](https://i2.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/08/IMG_6561.jpg?resize=320%2C241&ssl=1)
![](https://i1.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/08/IMG_6562-1.jpg?resize=320%2C309&ssl=1)
พออธิบายวิธีเล่นทั้งสามแบบเด็กๆก็แยกย้ายกันทดลองเล่นเองครับ:
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119937760_10157234480661174_6846698240176865248_o.jpg?resize=474%2C711&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119767560_10157234480756174_7150886004944258442_o.jpg?resize=474%2C316&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119864622_10157234481266174_3439972771954405304_o.jpg?resize=474%2C316&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119979806_10157234484201174_7945334942297961859_o.jpg?resize=474%2C632&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119827938_10157234484076174_8835579711422329562_o.jpg?resize=474%2C632&ssl=1)
แรงตึงผิวเกิดจากการที่โมเลกุลของน้ำ(และของเหลวอื่นๆ) อยากจะอยู่ใกล้ๆกันไว้ ไม่อยากแยกจากกัน ทำให้ดึงตัวเข้าหากันให้มีพื้นที่ผิวน้อยๆ หรือพอมีอะไรมากดที่ผิว น้ำก็ไม่อยากแยกออกจากกันจึงมีแรงยกของที่มากด แต่ถ้าแรงกดมากเกินไปผิวของน้ำก็รับน้ำหนักไม่ไหวเหมือนกัน
เรามีสารเคมีที่ลดแรงตึงผิวของน้ำได้ ที่เรารู้จักกันดีก็คือสบู่ ผมซักฟอก และน้ำยาล้างจานนั่นเอง โมเลกุลของสารพวกนี้จะเป็นแท่งยาวๆที่ด้านหนึ่งชอบจับกับน้ำ อีกด้านหนึ่งชอบจับกับน้ำมัน มันจึงใช้ล้างจานมันๆได้ดีเพราะด้านที่ชอบจับน้ำมันจะไปล้อมโมเลกุลน้ำมันไว้ แล้วพอเราเอาน้ำราด ด้านที่ชอบจับกับน้ำก็จะติดกับน้ำหลุดจากจานไป นอกจากนี้เมื่อสารพวกนี้ละลายเข้าไปในน้ำแล้วโมเลกุลของมันจะไปจับโมเลกุลน้ำ ทำให้โมเลกุลน้ำจับมือกับโมเลกุลน้ำอื่นๆยากขึ้น แรงตึงผิวของน้ำจึงลดลง
สำหรับเด็กประถมปลาย ผมให้เล่นกับลมสองอย่างครับ อย่างแรกคือเป่าลมอย่างไรให้ได้ปริมาณลมมากๆ:
กระแสลมความเร็วสูงจะดึงเอาลมรอบๆให้วิ่งตามมาด้วย หลักการนี้ใช้ประโยชน์ได้ในสถานการณ์ที่เราต้องการเป่าลมเข้าไปในห้องเยอะๆ (เช่นเวลาไล่ควัน หรือกลิ่นเหม็นๆ) แทนที่เราจะเอาพัดลมไปจ่อติดกับประตูหรือหน้าต่างเลย เราควรเว้นระยะสักหน่อย (เช่นสักหนึ่งฟุตถึงไม่กี่เมตร) เพื่อให้กระแสลมจากพัดลมดึงเอาอากาศรอบๆให้วิ่งเข้ามาร่วมวงด้วย
การเล่นอย่างที่สองคือพ่นสเปรย์ด้วยหลอดกาแฟสองหลอด:
เราอาศัยหลักการที่ว่าในแต่ละสายลม ส่วนไหนที่ลมวิ่งเร็ว ความดันอากาศแถวนั้นจะลดลง (ส่วนหนึ่งของหลักการเบอร์นูลลี) เมื่อเราเป่าลมจากหลอดออกมาเป็นสายลมแล้วปิดบังบางส่วนของหลอดเพื่อบังคับให้ลมวิ่งเร็วขึ้น ความดันอากาศแถวนั้นก็จะลดลง สามารถดึงน้ำจากด้านล่างขึ้นมาได้
พอเด็กๆรู้วิธีแล้วก็แยกย้ายกันเล่นกันครับ:
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119992574_10157234491571174_9148516788816504002_o.jpg?resize=474%2C632&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/120063923_10157234489811174_3804082965679336615_o.jpg?resize=474%2C632&ssl=1)
สำหรับอนุบาลสามผมก็ให้เล่นหยดน้ำบนเหรียญและลอยคลิปบนน้ำครับ:
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/120087025_10157234566121174_1536211448881967682_o.jpg?resize=474%2C356&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119893488_10157234566731174_8194281359082425856_o.jpg?resize=474%2C632&ssl=1)
![](https://i0.wp.com/witpoko.com/wp-content/uploads/2020/09/119962498_10157234566626174_6803181944007871431_o.jpg?resize=474%2C356&ssl=1)