วิทย์ประถม: เล่นปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon)

ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมมาครับ เด็กๆหัดคิดแบบวิทยาศาสตร์โดยพยายามอธิบายมายากลเหรียญทะลุกระจก แล้วเราก็เล่นปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon) กัน

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กๆได้ดูมายากลในคลิปนี้ครับ เด็กๆดูกลก่อนแล้วพยายามอธิบายก่อนเฉลย คราวนี้เป็นกลเหรียญทะลุกระจกครับ:

กิจกรรมหัดอธิบายมายากลนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็น และหวังว่าเมื่อโตไปจะไม่ถูกหลอกง่ายๆครับ

เราเรียนรู้เกี่ยวกับการไหลของอากาศต่อจากสัปดาห์ที่ผ่านๆมา (การไหลของอากาศและน้ำบริเวณผิวโค้ง (Coandă effect) และสายลมคีบลูกโป่ง) คราวนี้เกี่ยวกับการที่อากาศพุ่งออกมาจากช่องเปิดแล้วชนกับอากาศรอบๆที่อยู่นิ่งๆ อากาศจะหมุนวนเป็นรูปโดนัทที่วิ่งออกไปได้ไกลๆ อากาศที่หมุนวนแบบนี้เรียกว่า Vortex Ring

นอกจากอากาศแล้ว ของไหลอื่นๆเช่นน้ำสามารถเกิดการหมุนวนและเคลื่อนที่ไกลๆแบบนี้ได้เหมือนกัน

ผมให้เด็กๆดูคลิปเหล่านี้ก่อน คลิปแรกคือการหมุนวนในน้ำ ฟองอากาศที่อยู่ในวงแหวนทำให้เราเห็นมันชัดขึ้น เราจะเห็นแมงกระพรุนติดไปกับการหมุนวน:

ให้ดูคลิปปลาโลมาเล่นกับวงแหวนพวกนี้ (กดเปิดใน YouTube นะครับ):

ผมให้เด็กๆดูบางส่วนของคลิปนี้ว่า Vortex Ring ทำงานอย่างไร มีภาพสโลโมชั่นให้เห็นควันในอากาศเคลื่อนตัว:

ผมให้ดูว่าถ้าใช้การระเบิดขับดันก๊าซออกมาเร็วมากๆ จะเกิดอะไรขึ้น:

จากนั้นผมก็สอนวิธีประดิษฐ์ของเล่นที่เรียกว่าปืนใหญ่ลม ที่สร้างวงแหวนลมวิ่งไปไกลๆ ดูวิธีทำดังในคลิปนี้ครับ:

สำหรับเด็กประถมปลาย ผมให้ดูบางส่วนของคลิปนี้ด้วย เป็นการทำวงแหวนในน้ำครับ:

เด็กประถมต้นได้เล่นของเล่นที่ผมทำให้ ส่วนประถมปลายได้ประดิษฐ์ของตัวเองกัน

บรรยากาศการเล่นครับ:

วิทย์ประถม: สายลมคีบลูกโป่ง (Coandă effect)

ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมมาครับ เด็กๆหัดคิดแบบวิทยาศาสตร์โดยพยายามอธิบายมายากลดาบเสียบไพ่ เราเล่นใช้สายลมเลี้ยงลูกโป่งและลูกปิงปองโดยใช้หลักการ Coanda ที่เริ่มรู้จักไปเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กๆได้ดูมายากลในคลิปนี้ครับ เด็กๆดูกลก่อนแล้วพยายามอธิบายก่อนเฉลย คราวนี้เป็นกลดาบแทงไพ่ครับ:

กิจกรรมหัดอธิบายมายากลนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็น และหวังว่าเมื่อโตไปจะไม่ถูกหลอกง่ายๆครับ

นอกจากนี้ยังไม่คลิปโบนัสพิเศษเฉลยกลง่ายๆหลายอย่างให้เด็กๆดู:

สัปดาห์ที่แล้วเราก็ทำความรู้จักกับ Coandă effect คือการที่ของไหลเช่นน้ำหรือสายลมชอบวิ่งไปผิวเรียบๆของวัตถุ ถ้าวัตถุมีลักษณะโค้งๆคล้ายผิวลูกโป่ง สายน้ำหรือสายลมก็จะวิ่งโค้งไปตามผิวและวัตถุก็จะถูกดูดเข้าสู่สายน้ำหรือสายลมด้วย:

วันนี้เราเลยมาเล่นกับปรากฏการณ์นี้ โดยใช้สายลมจากเครื่องกรองอากาศเครื่องเป่าผมและเครื่องเป่าใบไม้มาเลี้ยงลูกโป่ง ลูกปิงปอง และลูกบอลชายหาดกัน

สายลมที่วิ่งไปตามผิวโค้งของลูกโป่ง (หรือลูกบอลอื่นๆ) จะ “หนีบ” หรือ “คีบ” ลูกโป่งไว้ ถ้าเราค่อยๆเปลี่ยนทิศทางลม ลูกโป่งก็จะถูกสายลมหนีบให้เปลี่ยนตำแหน่งตามด้วยครับ

ผมเคยถ่ายคลิปเชือกเส้นเล็กๆให้เห็นทิศทางของสายลมรอบๆลูกโป่งครับ:

ถ้าสายลมแรงพอ เช่นออกมาจากเครื่องอัดลมความดันสูง แรงลมสามารถ “คีบ” ไขควงให้ลอยอยู่ได้ด้วยครับ:

ในอดีตผมเคยอัดคลิปการเล่นประมาณนี้ไว้ที่ช่องเด็กจิ๋ว & ดร.โก้ด้วยครับ เด็กๆอาจจะชอบดู:

เด็กๆเล่นกันสนุกสนานครับ:

วิทย์ประถม: การไหลของอากาศและน้ำบริเวณผิวโค้ง (Coandă effect)

ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมมาครับ เด็กๆหัดคิดแบบวิทยาศาสตร์โดยพยายามอธิบายมายากล เราสังเกตการไหลของอากาศและน้ำที่จะไหลไปตามผิวเรียบๆ และถ้าผิวโค้งเราจะทำให้ทิศทางการไหลเลี้ยวไปตามผิวได้ เราทดลองโดยการเป่าลมให้เทียนดับโดยใช้ภาชนะต่างๆมาขวางกั้นไว้

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กๆได้ดูมายากลในคลิปนี้ครับ เด็กๆดูกลก่อนแล้วพยายามอธิบายก่อนเฉลย คราวนี้เป็นกลเสกฝาขวดเข้าขวดครับ:

กิจกรรมหัดอธิบายมายากลนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็น และหวังว่าเมื่อโตไปจะไม่ถูกหลอกง่ายๆครับ

การทดลองสัปดาห์นี้ผมเริ่มด้วยกลใช้ “พลังจิต” ขยับดินสอ:

ผมยังไม่เฉลยว่าทำอย่างไร แต่หลังจากเรียนเสร็จแล้ว เด็กๆเข้าใจว่ากลทำงานอย่างไร

ต่อไปผมก็ทำการเป่าเทียนให้ดับ โดยมีสิ่งกีดขวาง ถ้าเราเป่าให้ลมวิ่งไปตามผิวโค้งนูนของสิ่งกีดขวาง ลมก็จะวิ่งโค้งไปตามผิวและสิ่งกีดขวางก็จะถูกดูดเข้าสู่สายลมด้วย ปรากฎการณ์นี้เรียกว่า Coandă effect (อ่านว่าควานด้า) เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ปีกเครื่องบินมีแรงยกให้บินได้ ทดลองดูได้แบบในคลิปครับ:

เราสามารถใช้สายน้ำแทนสายลมก็ได้ จะมีปรากฎการณ์เดียวกันและเห็นได้ชัด:

จากนั้นเด็กๆก็แยกย้ายกันทดลองเป่าลมไปตามผิวสิ่งกีดขวางกัน:

ก่อนหมดเวลา เด็กๆเดาได้ว่ากลพลังจิตขยับดินสอก็ทำงานโดยที่ผมเป่าลมเบาๆใส่พื้นโต๊ะเรียบ และสายลมวิ่งไปตามผิวโต๊ะไปชนดินสอนั่นเอง

บันทึกกิจกรรมวิทยาศาสตร์สำหรับเด็กๆ อยากให้คุณพ่อคุณแม่คุณครูเอาไปประยุกต์เล่นกับเด็กๆเยอะๆครับ :-)