ผมไปทำกิจกรรมวิทย์พ่อโก้ที่ศูนย์การเรียนปฐมธรรมครับ เด็กๆหัดคิดแบบวิทยาศาสตร์โดยพยายามอธิบายกลกระดาษสลับสีและกลลูกเต๋าในกล่อง เราคุยกันเรื่องใบพัด ให้สังเกตการบิดของใบและทิศทางการหมุน แล้วเราก็เล่นเฮลิคอปเตอร์ของเล่นกัน
(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)
ก่อนอื่นเด็กๆได้ดูมายากลในคลิปนี้ครับ เด็กๆดูกลก่อนแล้วพยายามอธิบายก่อนเฉลย คราวนี้เป็นกลกระดาษสลับสีและกลลูกเต๋าในกล่อง:
กิจกรรมหัดอธิบายมายากลนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็น และหวังว่าเมื่อโตไปจะไม่ถูกหลอกง่ายๆครับ
ผมชี้ให้เด็กๆดูใบพัดต่างๆในห้องเรียนของเรา เช่นในพัดลม ในเครื่องฟอกอากาศ ในคอมพิวเตอร์ และในคลิปเครื่องบินและเฮลิคอปเตอร์ เล่าให้เด็กๆฟังว่าใบพัด คือวัตถุที่มีใบ (Blades) ตั้งแต่ 2 ใบขึ้นไป ติดตั้งอยู่รอบจุดหมุนเดียวกัน ทำหน้าที่เปลี่ยนพลังงานจากการหมุนให้เป็นแรงผลักเพื่อทำให้วัตถุเคลื่อนที่ หรือในทางกลับกันคือ ปลี่ยนพลังงานจากการเคลื่อนที่ของของไหล (อากาศหรือน้ำ) ให้เป็นการหมุน
มนุษย์ใช้ใบพัดเป็นเทคโนโลยีในชีวิตประจำวันมากมาย ใช้ในการขนส่ง (เครื่องบินใบพัด เฮลิคอปเตอร์ โดรน เรือใบพัดทั้งหลาย) ใช้ผลิดไฟฟ้าจากกังหันลม ระบบผลิตไฟฟ้าจากกังหันแบบต่างๆ (turbine) ระบบปั๊มต่างๆ ฯลฯ
ผมเอาพัดลมมาให้เด็กๆสังเกตว่าใบพัดบิดอย่างไร และต้องหมุนทิศทางไหนจึงจะเป่าลมออกมาข้างหน้า หรือถ้าเป่าลมใส่ใบพัด มันจะหมุนทิศทางไหน
ผมให้เด็กๆสังเกตของเล่นเฮลิคอปเตอร์ด้วย ให้ดูการหมุนของใบ และถามเด็กๆว่าทำไมมันมีสองใบพัดที่หมุนสวนทางกัน
สาเหตุที่มีสองใบหมุนสวนกันก็เพื่อกำจัดแรงบิดที่จะทำให้ตัวเฮลิคอปเตอร์หมุนครับ ในเฮลิคอปเตอร์จริงก็มีบางรุ่นใช้สองใบหมุนสวนทางกันแบบนี้ (ดูตัวอย่างที่ https://en.wikipedia.org/wiki/Coaxial-rotor_aircraft) แต่ส่วนใหญ่ใช้ใบพัดใหญ่ใบเดียวแล้วใช้ใบพัดเล็กที่หางควบคุมการหมุนของตัวเฮลิคอปเตอร์
จากนั้นเด็กๆก็เล่นของเล่นเฮลิคอปเตอร์กันอย่างสนุกสนานครับ
