ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมครับ เด็กๆหัดคิดแบบวิทย์โดยพยายามอธิบายมายากล จากนั้นผมก็อธิบายว่าเราสามารถผลิตไฟฟ้าจากขดลวดและแม่เหล็กอย่างไร เด็กๆเห็นว่ามอเตอร์กระแสตรงเล็กๆที่แราแกะมาจากของเล่นทำหน้าที่เป็นเครื่องผลิตไฟฟ้า (generator) ได้ ผมแกะให้ดูข้างในให้สังเกตแม่เหล็กและขดลวดข้างใน จากนั้นเด็กๆก็แยกย้ายกันปั่นไฟให้ไฟ LED สว่างด้วยมือหมุน เส้นเชือก หรือเป่าลมกันครับ

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กๆประถมได้ดูมายากลเหล่านี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลัง แล้วดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อน วันนี้คือกลสลับตัวในกล่องครับ:

กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ

ผมเอาขดลวดและแม่เหล็กมาขยับใกล้ๆกัน ใช้โวลท์มิเตอร์วัดแรงดันไฟฟ้าที่ปลายทั้งสองของขดลวด เด็กๆจะเห็นว่าถ้าขดลวดและแม่เหล็กเคลื่อนที่ใกล้ๆกันจะเห็นแรงดันไฟฟ้า ถ้าขดลวดและแม่เหล็กอยู่นิ่งๆจะไม่มีแรงดันไฟฟ้า อธิบายประมาณแบบในคลิปนี้ครับ:

ผมเอามอเตอร์กระแสตรงจากสัปดาห์ที่แล้วมาให้เด็กดู แต่คราวนี้ไม่ป้อนไฟฟ้าเข้าไป แต่ใช้โวลท์มิเตอร์วัดแรงดันไฟฟ้าที่คลิปโลหะทั้งสองข้าง เมื่อเอามือหมุนขดลวด จะเห็นแรงดันไฟฟ้าที่หน้าจอโวลท์มิเตอร์ แบบในคลิปนี้:

ผมแกะมอเตอร์ในของเล่นให้เด็กๆดูข้างใน เด็กๆได้สังเกตเห็นแม่เหล็กและขดลวดข้างใน การทำงานของมอเตอร์เป็นดังในคลิปนี้:

แต่ถ้าเราเอามือหมุนมอเตอร์ประเภทนี้มันจะทำตัวเป็นเครื่องผลิตไฟฟ้า (generator) สามารถเอาไฟฟ้าไปทำงานต่างๆเช่นป้อนไฟ LED ให้สว่างได้

จากนั้นผมก็แจกมอเตอร์ให้เด็กๆแยกย้ายกันเล่นปั่นไฟด้วยวิธีต่างๆที่เขาคิดกันขึ้นมา