วันอังคารที่ผ่านมาผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆมาครับ เด็กประถมต้นได้หัดทำปืนใหญ่ลม (Vortex Cannon) ที่อาศัยการผลักอากาศผ่านรูกลมๆ ให้อากาศไปโดนอากาศที่อยู่ด้านหน้าของรูทำให้เกิดการหมุนเป็นรูปโดนัทวิ่งออกไปได้ตรงและไกล เด็กประถมปลายได้เล่นปิ้งงูคือการตัดกระดาษเป็นรูปงูขด แล้ววางไว้บนปลายเข็มหรือดินสอแหลมๆ ให้กระดาษห้อยลงมาเป็นเกลียว เมื่อเอาไปอยู่เหนือที่ร้อนๆ อากาศร้อนที่ลอยตัวจะทำให้งูหมุนๆครับ เด็กอนุบาลสามได้เล่นปืนใหญ่ลมและเล่นเกมแข่งกันยิงเทียนให้ดับครับ

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ คราวที่แล้วเรื่อง “แยกน้ำด้วยไฟฟ้า (Electrolysis of Water) ทำของเล่นลูกดอกหลอดกาแฟ” ครับ)

สำหรับเด็กประถมต้น ก่อนอื่นผมสอนวิธีทำปืนใหญ่ลมจากขวดน้ำพลาสติก ถุงมือยางหรือลูกโป่ง และหนังยางครับ เราต้องตัดก้นขวดน้ำออกด้วยคัตเตอร์หรือกรรไกร ขูดๆรอยตัดให้มันไม่แหลมหรือคมเกินไป แล้วเอาถุงมือยางหรือลูกโป่งมาปิดก้นโดยรัดด้วยหนังยางให้อยู่กับที่ครับ วิธีทำเหมือนที่ผมเคยถ่ายคลิปวิดีโอไว้กับเด็กจิ๋วครับ:

พอแสดงวิธีทำให้เด็กๆแล้ว ก็ให้เด็กๆหัดประดิษฐ์เองครับ พอเสร็จเด็กๆก็เอาไปเล่นยิงเป้ากระดาษกันใหญ่:

เจ้าปืนใหญ่ลมเนี่ยสามารถยิงวงแหวนอากาศ หรืออากาศที่หมุนเป็นรูปโดนัทออกไปได้ไกลมาก ถ้าเราใส่ควันเข้าไป เราจะเห็นรูปโดนัทวิ่งออกมาไปได้ไกลๆ เนื่องจากผมแพ้กลิ่นธูป และผมไม่มีเครื่องสร้างควันแบบในคอนเสิร์ท ผมจึงไม่ได้ใส่ควันให้เด็กๆดู ได้แต่ยิงอากาศใส่เป้าต่างๆ และให้เด็กดูคลิปวิดีโอใน YouTube เอา
 
นอกจากวิธีที่ทำไปแล้วยังมีอีกหลายวิธีง่ายๆอีกครับ  วิธีแรกก็คือเอากล่องกระดาษแข็งที่ใส่รองเท้ามาเจาะรูกลม เส้นผ่าศูนย์กลางสัก 2-3 นิ้ว ที่ด้านสั้นด้านหนึ่งของกล่อง แล้วเราก็ปิดฝากล่อง เมื่อจะยิงวงแหวนอากาศ เราก็ตบที่ฝากล่องทำให้อากาศวิ่งออกไปทางรูกลมๆด้านข้าง
 
อีกวิธีหนึ่งก็คือเอากระป๋องพลาสติกที่มีก้น เช่นถังขยะพลาสติก มาเจาะรูกลมที่ก้น แล้วเอาถุงพลาสติกปิดที่ปากกระป๋อง แล้วเราก็ตบถุงพลาสติกให้ดันอากาศผ่านรูกลมๆที่ก้นกระป๋อง เล็งไปที่เป้าต่างๆแล้วเราก็ยิงใส่

อีกวิธีหนึ่งก็คือเอาขวดน้ำพลาสติกขนาดใหญ่ๆเช่น 5-6 ลิตร แล้วก็ตบก้นขวดเลยครับ ลมก็ออกมาเป็นโดนัทเหมือนกัน

ไม่ว่าเราจะประดิษฐ์แบบไหนก็ตาม จุดสำคัญก็คือต้องมีช่องวงกลมให้ลมความเร็วสูงออกมาจากขวด/กล่อง/ถัง/หรือภาชนะต่างๆ ลมความเร็วสูงจะวิ่งออกมาชนอากาศข้างนอกทำให้อากาศหมุนเวียนเป็นรูปโดนัท และเจ้าอากาศหมุนเวียนรูปโดนัทนี้จะวิ่งไปได้ไกลมากๆเมื่อเทียบกับการเป่าลมโดยตรง รายละเอียดเพิ่มเติมอีกมากมายสามารถอ่านได้จากที่นี่นะครับ

หลังจากเด็กๆเล่นเสร็จแล้ว ผมก็ให้ดูวิดีโอของปืนใหญ่ลมที่ใช้แรงระเบิดของก๊าซ แรงมากครับ ชนเป้าพังหมดเลย:

เวลาหม้อแปลงระเบิด บางทีควันก็จะลอยออกไปเป็นรูปโดนัทนะครับ เช่นที่นี่เกิดในชิคาโก ไม่ใช่ฝีมือมนุษย์ต่างดาว:

การระเบิดทั้งหลายที่มีอากาศความเร็วสูงวิ่งไปชนอากาศรอบๆก็อาจทำให้เกิดรูปแบบวงแหวนอย่างนี้ครับ รวมไปถึงภูเขาไฟระเบิด และควันรูปดอกเห็ดของระเบิดนิวเคลียร์ด้วยครับ

อันนี้เป็นการระเบิดในโรงไฟฟ้า น่าจะเป็นหม้อแปลงครับ:

https://www.youtube.com/watch?v=-Bd36r5cjlQ

อันนี้เป็นภูเขาไฟระเบิดครับ:

อันนี้คือระเบิดนิวเคลียร์ครับ:

และคำอธิบายเรื่องระเบิดนิวเคลียร์ว่าทำไมถึงหน้าตาแบบนั้นครับ:

สำหรับเด็กประถมปลาย ผมให้ทำของเล่น “ปิ้งงู” แล้วถามเขาว่าทำไมถึงเกิดการหมุนอย่างที่เห็นครับ:

เด็กๆตอบได้สบายมากว่ามันเป็นเพราะอากาศร้อนลอยตัวแหงๆ ซึ่งก็ถูกครับ

หลักการอากาศร้อนลอยตัวนี่มีคนมาทำกังหันปั่นไฟฟ้าด้วยครับ:

สำหรับเด็กๆอนุบาลสาม ผมให้เขาเล่นปืนใหญ่ลมที่ทำจากขวดน้ำขนาดใหญ่ และแบบจากถังขยะครับ ให้แข่งกันดับเทียน: