ผมไปทำกิจกรรมวิทย์พ่อโก้ที่ศูนย์การเรียนปฐมธรรม เด็กๆหัดคิดแบบวิทยาศาสตร์โดยพยายามอธิบายกลคนหายในกล่อง, เราทบทวนกันเรื่องกล่องเสียงและเส้นเสียงในลำคอที่เราใช้พูด แล้วเราสร้างการสั่นสะเทือนโดยเป่าแผ่นพลาสติกและหลอดกาแฟทำเสียงเป็นนกหวีดและปี่กันครับ
(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)
ก่อนอื่นเด็กๆได้ดูมายากลในคลิปนี้ครับ เด็กๆดูกลก่อนแล้วพยายามอธิบายก่อนเฉลย คราวนี้เป็นกลคนหายในกล่อง:
กิจกรรมหัดอธิบายมายากลนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็น และหวังว่าเมื่อโตไปจะไม่ถูกหลอกง่ายๆครับ
จากนั้นผมก็ทบทวนเรื่องที่เราพูดหรือส่งเสียงต่างๆด้วยกล่องเสียงในลำคอของเรา (https://witpoko.com/?p=10049) โดยเฉพาะการสั่นของเส้นเสียง:
ผมเล่าให้เด็กๆฟังว่าการสั่นสะเทือนต่างๆทำให้เกิดเสียง เราจะได้ยินความถี่การสั่นประมาณไม่กี่สิบเฮิร์ตซ์ (Hz หรือครั้งต่อวินาที) ไปจนถึงหมื่นกว่าถึงสองหมื่นเฮิร์ตซ์
เราสามารถทำของเล่นสร้างเสียงสูงๆเหมือนนกหวีดได้ด้วยแผ่นพลาสติกบางๆ เพียงแค่ตัดถุงพลาสติกบางๆมาขนาดประมาณ 5 ซ.ม. x 3 ซ.ม. แล้วดึงให้ตึงๆไว้ใกล้ๆริมฝีปาก แล้วก็เป่า (โปรแกรมวัดความถี่เสียงอยู่ที่ https://witpoko.com/p/audio-spectrum.html):
อีกอย่างก็คือของเล่นจากหลอดพลาสติก เอาหลอดพลาสติกมากดๆให้ปลายข้างหนึ่งแบนๆ แล้วตัดปลายข้างนั้นเป็นรูปสามเหลี่ยม แล้วเอาปากเม้มปลายนั้นเข้าปาก แล้วเป่าเป็นเสียงแตร ถ้าหลอดอ่อนๆหน่อย (เช่นพวกหลอดตรง ราคาถูกๆ) ก็จะเป่าให้ดังได้ง่าย ถ้าหลอดแข็ง (เช่นพวกหลอดงอได้ ราคาแพงกว่า) ก็จะเป่าให้ดังยากกว่า เวลาที่เราเป่าส่วนที่เป็นสามเหลี่ยมที่อยู่ในปากเราจะสั่นไปมาทำให้เกิดเสียง ถ้าเราตัดหลอดให้มีความยาวต่างๆกัน เสียงที่ได้ก็จะสูงต่ำต่างกันด้วย:
จากนั้นเด็กๆก็แยกย้ายกันประดิษฐ์และเล่นของเล่นครับ:
