(คราวที่แล้วเรื่องเมฆกระป๋องที่นี่ครับ)

 

วันนี้เป็นวันอังคารที่ผมเข้าไปทำการทดลองวิทยาศาสตร์กับเด็กกลุ่มบ้านเรียนปฐมธรรมอีกครั้งครับ วันนี้เด็กอนุบาลสองและสามจากโรงเรียนอนุบาลบ้านพลอยภูมิติดกิจกรรมอื่นๆเลยไม่ได้ทำการทดลองครับ วันนี้เราทำการทดลองเพื่อเข้าใจการเกิดลมครับ

ผมเริ่มโดยถามเด็กๆว่าใครรู้บ้างว่าลมเกิดขึ้นได้อย่างไร เด็กๆยังไม่รู้ ผมจึงเฉลยว่าลมบนโลกเกิดจากการที่สถานที่ต่างๆร้อนไม่เท่ากัน ตรงที่ร้อนกว่าอากาศจะลอยตัวขึ้น อากาศเย็นกว่าก็วิ่งมาแทนที่ ทำให้เกิดกระแสลม ถ้าเราอยู่ใกล้ฝั่งทะเล เวลากลางวันมีแสงแดดส่องทั้งแผ่นดินและผืนน้ำ แผ่นดินจะร้อนขึ้นเร็วกว่าน้ำ (เนื่องจากความจุความร้อนที่ต่างกัน ที่เด็กๆจะรู้จักในอนาคต) ทำให้อากาศบนบกร้อนกว่าอากาศบนทะเล อากาศร้อนบนบกจึงลอยขึ้นและอากาศเย็นกว่าจากทะเลก็จะพัดเข้าหาฝั่ง เกิดเป็นลมทะเล ส่วนในเวลากลางคืน ทั้งแผ่นดินและผืนน้ำจะคายความร้อนออกมา แต่ผืนน้ำจะคงความร้อนไว้นานกว่า อากาศร้อนเหนือทะเลจึงลอยตัวขึ้นและถูกอากาศที่เย็นกว่าบนบกพัดเข้าแทนที่ เกิดเป็นลมบก

 

จากนั้นเราก็สร้างของเล่นมาดูว่าอากาศร้อนลอยตัวขึ้นจริงๆ วิธีทำก็คือจุดเทียนแล้วเอาฟอยล์อลูมินัมมาห่อเป็นปล่องไว้ โดยให้มีช่องอากาศตรงฐานบ้าง จะได้มีอากาศจากรอบๆไหลมาแทนที่อากาศร้อนที่ลอยออกไป จากนั้นเราก็ตัดกระดาษเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า พับครึ่งเพื่อหาจุดกึ่งกลาง แล้วไปวางเอาเข็มหมุดให้ทรงตัวอยู่ได้ จากนั้นก็ดัดกระดาษให้บิดเป็นใบพัด แล้วก็เอาใบพัดไปวางไว้เหนือปล่อง ใบพัดก็จะหมุนจากลมร้อนที่ลอยขึ้น

 

การสร้างใบพัดเป็นงานค่อนข้างยากสำหรับเด็กๆ แต่พี่ๆที่ทำเสร็จแล้วก็มาช่วยน้องๆจนเด็กๆทำกันได้เกือบทุกคน สำหรับคนที่ทำไม่สำเร็จในเวลาจำกัด ก็ได้ทดลองใบพัดของคนที่ทำสำเร็จด้วยครับ

 

 ตอนเด็กๆผมเคยคิดตามประสาเด็กว่าถ้าทำปล่องไฟสูงๆแล้วเผาด้วยแดด ลมที่ลอยขึ้นไปคงจะเร็วพอเพื่อปั่นไฟฟ้าได้ แต่เพราะไม่มีความรู้และไม่มีเวลา(เพราะเป็นเด็กเร่งเรียนในระบบเพื่อสอบ) จึงไม่ได้คิดต่อหรือทดลองสร้าง พอโตขึ้นก็ทำงานอีกสายงานเลยไม่ได้ทำอะไรต่อ แต่เมื่อประมาณสิบปีที่แล้วผมจึงอ่านพบว่าความคิดนี้มีมากันมานานมากแล้วครับ มีคนทดลองสร้างของแบบนี้กันหลายราย รวมถึงตอนนี้ก็มีความพยายามทำการทดลองว่าแบบไหนจะปั่นไฟได้ดีและถูกบ้างครับ