ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมและเด็กอนุบาลสามอนุบาลบ้านพลอยภูมิมาครับ เด็กประถมต้นเล่นกับแรงลอยตัวของน้ำ ประถมปลายเล่นกับลมโดยเป่าเทียนผ่านสิ่งกีดขวาง อนุบาลสามเล่นกับท่อกระดาษทรงพลัง

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมประถมอยู่ที่นี่ กิจกรรมอนุบาลสามอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กประถมได้ดูมายากลนี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลัง แล้วดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อน กลวันนี้คือต่อเชือกที่ถูกตัดเป็นชิ้นๆครับ:

กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ

สำหรับเด็กประถมต้น ผมเอากาละมังใส่น้ำมาแล้วบอกเด็กๆว่าจะลอยลูกแก้วบนน้ำให้ดู (สัปดาห์ที่แล้วเด็กๆสามารถลอยคลิปโลหะหนีบกระดาษบนผิวน้ำได้ด้วยแรงตึงผิว) ผมค่อยๆวางลูกแก้วช้าๆให้เด็กตื่นเต้น แต่วางกี่ครั้งลูกแก้วก็จม แรงตึงผิวไม่พอที่จะรับลูกแก้วให้ลอยไว้ได้ แต่ถ้าเราใช้ตัวช่วยโดยเอาฟอยล์อลูมิเนียมมาปูเป็นแพเราก็จะลอยได้

ผมแจกลูกแก้วและฟอยล์อลูมิเนียมให้เด็กๆพยายามทำแพรูปร่างต่างๆดูว่าใครจะใส่ลูกแก้วได้มากๆโดยไม่จมกันครับ เด็กๆก็แยกย้ายกันเล่นกันง่วนไป

สำหรับเด็กประถมปลาย ผมให้เล่นกับลมต่อครับ คราวนี้เราเป่าเทียนให้ดับโดยให้ลมไหลไปตามผิวสิ่งกีดขวางกัน:

เราอาศัยปรากฏการณ์ที่ของไหลเช่นลมหรือน้ำชอบวิ่งไปตามผิวสิ่งกีดขวาง (Coandă effect) เนื่องจากเรามองไม่เห็นสายลม (แม้ว่าจะรู้สึกได้) เราจึงดูสายน้ำแทนครับ มันทำตัวคล้ายๆกัน:

จากนั้นเด็กๆก็แยกย้ายกันทดลองเองครับ:

สำหรับเด็กอนุบาลสาม ผมให้เล่นท่อกระดาษทรงพลังกันครับ วิธีทำตามคลิปนี้:

เด็กๆได้สังเกตว่าถ้าท่อกระดาษยังตรงๆอยู่ มันจะรับน้ำหนักกดได้เยอะมาก  และยิ่งมีหลายท่อ ก็ยิ่งรับน้ำหนักได้มากขึ้น เพราะมันช่วยกันรับน้ำหนักนั่นเอง

ต่อมาผมเอาแกนกระดาษทิชชู่หลายๆอันมาต่อเป็นฐานแล้วอุ้มเด็กๆให้ไปยืนกันข้างบน เด็กๆสนุกสนานกิ๊วก๊าวกันใหญ่

หลังจากเล่นเสร็จแล้ว ผมอธิบายเพิ่มเติมโดยถามเด็กๆว่าใครรู้บ้างกระดาษทำมาจากอะไร เด็กๆหลายคนก็รู้ว่าทำมาจากไม้ ผมก็เล่าเรื่องคร่าวๆว่าคนเอาต้นไม้ไปย่อยเป็นชิ้นเล็กๆผสมน้ำและสารเคมีกัดสีให้ขาว แล้วเอาลูกกลิ้งมารีดเอาน้ำออก แล้วเราก็ได้กระดาษแผ่นบางๆขาวๆ ผมบอกว่าดังนั้นจริงๆแล้วแผ่นกระดาษก็เหมือนไม้ที่บางมากๆ ถ้าเราเอามาม้วนแน่นๆ มันก็จะแข็งและรับน้ำหนักได้มากครับ

ผมเคยทำคลิปเรื่องนี้ไว้ในช่องเด็กจิ๋ว & ดร. โก้บน YouTube ด้วยครับ เชิญชมนะครับ:

ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆประถมศูนย์การเรียนปฐมธรรมและเด็กอนุบาลสามอนุบาลบ้านพลอยภูมิมาครับ เด็กประถมต้นหัดทำของเล่นร่มชูชีพ ประถมปลายทำกาลักน้ำแบบเริ่มเอง เด็กอนุบาลได้หัดเล่นกลน้ำไม่หกและน้ำไม่ไหลผ่านตะแกรง

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมประถมอยู่ที่นี่ กิจกรรมอนุบาลสามอยู่ที่นี่ ส่วนลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กประถมได้ดูมายากลนี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลัง แล้วดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อน กลวันนี้คือหนีออกจากถังน้ำที่ล็อคไว้ครับ:

กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ

ต่อจากนั้นเด็กประถมต้นหัดทำและเล่นของเล่นร่มชูชีพกันครับ วิธีทำดังในคลิปนี้:

พอเด็กๆรู้วิธีทำแล้วก็แยกย้ายกันทำและเล่นเองครับ:

สำหรับเด็กประถมปลาย ผมสอนให้ทำกาลักน้ำแบบเริ่มเองได้ ปกติเมื่อเราใช้กาลักน้ำ (siphon) ดูดน้ำออกจากภาชนะ เราต้องดูดน้ำให้เริ่มไหลก่อน หรือใส่น้ำให้เต็มท่อก่อนไปจุ่มในภาชนะใส่น้ำ แต่ถ้าเราออกแบบท่อให้มีรูปทรงเหมาะสม การจุ่มท่อลงไปตรงๆจะบังคับให้น้ำวิ่งข้ามขอบภาชนะแล้วเริ่มไหลเองได้ วิธีทำดังในคลิปครับ:

กาลักน้ำแบบอื่นๆดูที่ https://youtu.be/AzebFWeQNCM นะครับ

จากนั้นเด็กๆก็ไปประดิษฐ์และเล่นกันเอง:

สำหรับเด็กอนุบาลสาม ผมให้ทดลองหัดเล่นกลน้ำไม่หกจากแก้วและน้ำไม่ผ่านตะแกรงกัน

วิธีทำกลน้ำไม่หกจากแก้วก็คือเอาแก้วใส่น้ำ เอาแผ่นพลาสติกหรือแผ่นโฟมเรียบๆมาปิด แล้วกลับแก้วให้คว่ำลง แผ่นพลาสติกหรือแผ่นโฟมบางๆหรือกระดาษแข็งที่ปิดไว้ก็จะติดอยู่และน้ำก็ไม่หกจากแก้วครับ เด็กพอรู้วิธีทำก็ลองเล่นเอง

สำหรับกลน้ำไม่ไหลผ่านตะแกรง เราเอาตะแกรงร่อนแป้งที่เป็นรูๆมาให้เด็กๆทุกคนดูว่ามีรู เทน้ำใส่ก็ไหลผ่าน เป่าก็มีลมผ่าน แล้วเอาน้ำใส่แก้ว เอาตะแกรงวางข้างบน เอามือหรือแผ่นพลาสติกปิดด้านบนของตะแกรงให้คลุมปากแก้วด้านล่างไว้ แล้วพลิกเร็วๆให้แก้วใส่น้ำคว่ำอยู่ด้านบนตะแกรงแล้วเอามือหรือแผ่นพลาสติกออก เราจะพบว่าน้ำในแก้วไม่ไหลผ่านตะแกรงลงมาครับ ทั้งนี้ก็เพราะน้ำที่ติดกับตะแกรงมีแรงตึงผิวไม่แตกออกเป็นเม็ดน้ำเล็กๆ ทำให้ความดันอากาศภายนอกต้านไว้ไม่ให้น้ำไหลออกมาครับ

กลทั้งสองแบบมีหลักการคล้ายกันที่ว่าอากาศภายนอกแก้วมีความดันมากพอที่จะ รับน้ำหนักน้ำไม่ให้หกออกมาครับ ในกรณีตะแกรงจะใช้แรงตึงผิวของน้ำรับแรงจากความดันอากาศแทนแผ่นพลาสติกในอีกกรณีหนึ่งครับ

พอเด็กๆรู้วิธีทำก็แยกย้ายกันเล่นครับ:

ผมเคยบันทึกกลน้ำไม่ผ่านตะแกรงไว้ในช่องเด็กจิ๋ว & ดร.โก้ด้วยครับ: