ผมไปทำกิจกรรมวิทย์กับเด็กๆมาครับ เด็กประถมได้รู้จักการใช้นิ้วบังของวัดมุม ได้ดูภาพกาแล็กซีนับพันอยู่ในพื้นที่ถูกบังด้วยเมล็ดข้าวเม็ดเดียว (Hubble Ultra Deep Field) และได้เล่นหยอดเหรียญเข้า “กระปุกหลุมดำ” (vortex piggy bank) กันด้วยครับ เด็กอนุบาลสามก็เล่นกระปุกหลุมดำ มีการแข่งกันว่าทีมไหนทำให้เหรียญโคจรอยู่นานที่สุดก่อนจะตกลงไป

(อัลบั้มบรรยากาศกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ กิจกรรมประถมคราวที่แล้วเรื่อง “คุยเรื่องดวงจันทร์, หัดใช้นิ้ววัดมุม” ครับ ลิงก์รวมทุกกิจกรรมอยู่ที่นี่นะครับ)

ก่อนอื่นเด็กประถมได้ดูมายากลนี้ครับ ดูเฉพาะตอนแรกที่เป็นกล ยังไม่ดูส่วนเฉลยตอนหลัง แล้วดูเฉลยหลังจากได้พยายามคิดพยายามอธิบายว่ากลแต่ละกลทำอย่างไรกันก่อนครับ กลวันนี้คืออ่านใจคนว่าวาดรูปอะไร:

กิจกรรมนี้ฝีกเด็กๆให้คิดแบบวิทยาศาสตร์ครับ มีการสังเกต การตั้งสมมุติฐานเพื่ออธิบายสิ่งที่สังเกตมา การตรวจสอบสมมุติฐานกับข้อมูลที่สังเกตมา การตั้งสมมุติฐานใหม่เมื่อสมมุติฐานเดิมขัดกับข้อมูล นอกจากนี้เราพยายามให้เด็กๆมีความกล้าคิดและออกความเห็นครับ

ผมสอนเด็กๆประถมให้ใช้นิ้วและมือเทียบขนาดของต่างๆที่อยู่ไกลๆ ให้เหยียดแขนไว้ด้านหน้าแล้วใช้นิ้วและมือวัดมุมตามรูปได้นะครับ (ภาพจาก Measure the sky with your hands):

จะพบว่าดวงจันทร์มีขนาดประมาณครึ่งนิ้วก้อยหรือประมาณครึ่งองศา และขนาดของดวงจันทร์ตอนใกล้ขอบฟ้าและตอนอยู่สูงๆเหนือหัวเราก็มีขนาดเท่าๆกัน

ผมทบทวนเรื่องกาแล็กซีให้เด็กว่ามันคือกลุ่มดาวนับแสนล้านดวงโคจรรอบๆศูนย์กลางกัน ทางช้างเผือกเป็นกาแล็กซีหนึ่งที่ดวงอาทิตย์ของเราเป็นสมาชิก

จากนั้นผมก็ให้เด็กๆดูภาพที่กล้องโทรทรรศน์ฮับเบิลถ่ายที่เรียกว่า Hubble Ultra Deep Field:

ในภาพข้างบน มีกาแล็กซีหลายพันกาแล็กซี แต่อยู่ไกลมากขนาดที่ว่าเราสามารถเอาเมล็ดข้าวมาเหยียดมือถือแล้วจะบังทุกๆกาแล็กซีในรูปได้เลย แสดงว่าจำนวนกาแล็กซีในจักรวาลของเรามีมากมาย (หลายแสนล้าน) โดยที่แต่ละกาแล็กซีก็มีดาวฤกษ์นับแสนล้านดวง จักรวาลจึงมีดาวมากมายและมีขนาดใหญ่มากๆ

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับภาพนี้ดูได้จากคลิปเหล่านี้นะครับ:

จากนั้นผมก็ให้เด็กๆเล่นกระปุกหลุมดำ (Vortex Piggy Bank) ที่ผมซื้อมาจากที่นี่กันครับ ให้เด็กหยอดเหรียญต่างๆกันแล้วสังเกตว่าเหรียญไหนตกลงไปเร็ว เหรียญไหนตกลงไปช้าครับ สำหรับอนุบาลสามให้แข่งกันว่าทีมไหนปล่อยเหรียญให้วนอยู่ได้นานกว่ากันด้วยครับ